Hệ sinh thái nông nghiệp hạnh phúc: một lĩnh vực hay hành trình từ đất mẹ đến tương lai?

Nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng. Giữa sự bùng nổ của công nghệ, sự chuyển mình của nền kinh tế toàn cầu và những biến động khó lường của thị trường, nếu chúng ta không thay đổi, nền nông nghiệp này sẽ mãi loay hoay với bài toán “được mùa mất giá”, lao động cực nhọc nhưng thu nhập bấp bênh, tài nguyên giàu có và giá trị lại rẻ mạt.
Đã đến lúc phải làm khác. Chúng ta phải bước vào phiên bản nông nghiệp hạnh phúc – nơi nông dân sống tốt hơn, nông thôn đáng sống hơn, và nông sản Việt vươn xa hơn.



ÔN CỐ TRI TÂN
Nông nghiệp Việt Nam không chỉ là một ngành sản xuất, mà còn là một phần lịch sử và bản sắc dân tộc.
- Thời phong kiến, đất nước thịnh hay suy phụ thuộc vào mùa màng. Những triều đại vững mạnh nhất luôn là những triều đại biết lo cho dân cày, biết làm thủy lợi, biết mở rộng đất canh tác.
- Thời chiến tranh, nông nghiệp không chỉ nuôi dân, mà còn nuôi quân, nuôi ý chí độc lập. Những cánh đồng Bắc Bộ, những vườn cây miền Nam, những ruộng lúa miền Tây đều trở thành hậu phương vững chắc cho tiền tuyến.
- Sau Đổi mới, nông nghiệp bùng lên như một ngọn lửa sống còn, biến Việt Nam từ một quốc gia thiếu lương thực thành một trong những cường quốc xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới.
Thực tế, vấn đề hiện tại không còn là sản lượng, mà là làm sao để nông dân có cuộc sống tốt hơn, làm sao để nông thôn không bị bỏ lại phía sau, làm sao để nông sản Việt có chỗ đứng vững chắc trên thị trường quốc tế, làm sao để nông dân không ly hương?

Hướng đi mới: xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp hạnh phúc!
Nông nghiệp của tương lai không chỉ là trồng trọt và chăn nuôi. Nó phải là một hệ sinh thái đa tầng, nơi con người, công nghệ, tài chính và thị trường kết nối với nhau một cách hài hòa.
Người nông dân không chỉ là người làm nông, mà là người làm chủ cuộc chơi.
Cục diện thay đổi quá nhanh, nếu nông dân vẫn chỉ trồng và chờ người khác mua, họ sẽ mãi là người yếu thế. Người nông dân cần phải có một tư duy thông suốt về chuỗi cung ứng.
Chúng ta cần những chương trình đào tạo bài bản, giúp nông dân trở thành “doanh nhân đồng ruộng” – biết cách tận dụng công nghệ, xây dựng thương hiệu, nắm bắt thị trường.
Công nghệ không phải thứ xa lạ, mà là công cụ giúp nông dân đỡ vất vả hơn.
Tại sao những nước nhỏ bé như Hà Lan có thể xuất khẩu nông sản gấp nhiều lần Việt Nam? Vì họ biết tận dụng công nghệ.
- Hệ thống tưới nước nhỏ giọt giúp tiết kiệm tài nguyên mà vẫn tăng năng suất.
- Trí tuệ nhân tạo có thể dự báo năng suất mùa màng, giúp nông dân chuẩn bị trước cho những biến động của thị trường.
- Blockchain giúp truy xuất nguồn gốc nông sản, nâng cao giá trị hàng hóa khi xuất khẩu...
Công nghệ không chỉ dành cho các tập đoàn lớn. Nó phải trở thành công cụ giúp nông dân bớt nhọc nhằn, giúp sản phẩm nông nghiệp có giá trị cao hơn.
Thị trường không chỉ là nơi tiêu thụ, mà là nơi tạo ra giá trị.
Một nền nông nghiệp mạnh không thể mãi dựa vào xuất khẩu nguyên liệu thô với giá rẻ. Chúng ta phải bán nông sản với thương hiệu, với câu chuyện, với giá trị gia tăng.
- Gạo ST25 không chỉ là gạo ngon, mà còn là niềm tự hào của người Việt.
- Cà phê Tây Nguyên không thể cứ xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu, mà phải có thương hiệu ngang tầm các hãng cà phê lớn trên thế giới.
- Hạt điều Bình Phước, thanh long Bình Thuận, sầu riêng Đắk Lắk – tất cả đều có tiềm năng vươn xa nếu có một chiến lược bài bản...

Nông thôn không phải là nơi để về mà là nơi đáng sống để ở!
Nhiều bạn trẻ rời quê lên phố vì họ nghĩ nông thôn không có tương lai. Nhưng nếu nông thôn có việc làm tốt, có cuộc sống đầy đủ, có môi trường trong lành, ai lại muốn rời đi?
Chúng ta cần một mô hình “Làng thông minh”, nơi có:
- Hạ tầng tốt.
- Công nghệ hỗ trợ sản xuất
- Kết nối thị trường.
- Cơ hội khởi nghiệp ngay trên chính quê hương mình.

Hướng đến nông nghiệp hạnh phúc - nền nông nghiệp của tương lai!

Vậy, thế nào là nông nghiệp hạnh phúc?
- Khi người nông dân không còn e ngại đầu ra, giá cả, mùa màng.
- Khi họ không chỉ đủ ăn, mà còn có thể sống thoải mái từ chính công việc của mình.
- Khi nông thôn không còn bị xem là vùng trũng, mà là nơi đáng sống, đáng đầu tư, đáng trở về.
- Khi nông sản Việt không còn bị ép giá, mà có thể tự hào cạnh tranh với thế giới.
Việt Nam đang có cơ hội vàng để biến nông nghiệp thành động lực phát triển trọng điểm.
Nông nghiệp không thể chỉ mãi là chuyện chăn nuôi, gieo trồng và thu hoạch. Nó phải là một ngành kinh tế thực thụ, là nền tảng cho sự phát triển bền vững của đất nước.
Muốn vậy, chúng ta phải thay đổi tư duy. Phải coi nông dân là doanh nhân, phải coi nông sản là thương hiệu, phải coi nông thôn là điểm đến của tương lai.
Nông nghiệp hạnh phúc không chỉ là một giấc mơ – đó là con đường duy nhất để nông nghiệp Việt Nam thực sự cất cánh.

Theo TS. Trần Đức Thịnh